یکی از اجزای مهم کاربردی بسیاری از سازه‌ها پله است که نقش بسزایی نیز در زیباسازی فضا ایفا می‌کند. با درنظر گرفتن اهمیت موضوع راه ­پله چه در زمینه ساخت، ایمنی، کاربرد و چه در زمینه­ طراحی باکس راه ‌پله، در این مقاله به بررسی چگونگی طراحی باکس راه پله خواهیم پرداخت.

باکس راه پله چیست؟

به فضایی از ساختمان باکس راه ­پله گفته می‌­شود که در آن با استفاده از پله مسافتی در جهت عمودی طی می‌­شود. ضوابط طراحی باکس، متناسب با این فضاست و با توجه به اهمیت آن در طراحی کل پلان ساختمان و همچنین نقشی که به عنوان مسیر دسترسی به واحد­ها ایفا می‌کند، طراحی شده‌ است.

از دیگر نکات مهم درباره این فضا می‌توان به طراحی راه­ پله و زیبایی بصری آن اشاره نمود؛ چرا که این فضا از ابتدایی ترین مکان‌هایی است که پس از ورود به ساختمان به چشم می‌آید، باید ظاهر زیبایی دارا باشد. از مصالحی که در طراحی راه ­پله مورد استفاده می‌شود، چوب، سنگ، فلز و بتن هستند.

اصول طراحی و ساخت راه ­پله

طراحی باکس راه ­پله مطابق اصول و ضوابطی خاصی اجرا می‌شود که یکی از مهم‌­ترین موارد آن اجزای مختلف پله است؛ گرچه عواملی مانند ایمنی و قوانین آتش‌نشانی نیز در این مبحث بسیار مهم هستند.

مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله

انواع راه پله ساختمان

افراد هنگام ورود به ساختمان‌های مختلف با انواع راه پله های برخورد کرده‌اند، اما ممکن است اسامی و کاربرد آن ها را ندانند. بر اساس یکی از این تقسیم بندی ها، انواع پله ها را می توان در قالب‌های زیر تقسیم بندی نمود:

1. پله های گرد

پله های گرد اغلب در ساختمان های دوبلکس یا تریپلکس مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پله ها هر چند معماری زیبایی دارند اما راه رفتن بر روی آن ها تا حدودی دشوار است.

2. پله های تک بازو

پله های تک بازو تمام ارتفاع را با یک سری پله در یک خط شامل می شوند که اغلب برای تردد کمتر، خارج از فضای داخلی مناسب هستند.

3. پله های دو بازو

این نوع از پله‌ها از رایج ترین راه پله ها هستند که با دو بازوی غیر هم جهت، طبقات را بهم وصل می کنند. محل تغییر جهت پلکان، پاگرد نام دارد. در ساختمان های بتنی اتصال صحیح تیر پاگرد به ستون ها بسیار حائز اهمیت است.

4. پله های چند بازو

پله های چند بازو در مسیر ارتفاع یک طبقه، بیش از یک پاگرد یا استراحتگاه دارند و به دلیل داشتن پاگردهای گوناگون، زیبا و راحت به نظر می آیند. البته این راه پله ها، فضای بیشتری دارند و در اغلب ساختمان های مسکونی امروزی که فضای محدود و قیمت بالا دارند، کاربرد بسیاری ندارند.

اندازه استاندارد راه ­پله

در این قسمت به اندازه استاندارد راه پله از لحاظ تعداد، کف پله، شیب، ارتفاع، طول کف پله، گونه و عرض پله خواهیم پرداخت.

1. تعداد پله

تعداد پله‌ها به اختلاف ارتفاع دو سطح بستگی دارد و برای محاسبه­ تعداد آن، اختلاف ارتفاع بر ارتفاع استاندارد یک پله تقسیم خواهد شد.

2. ارتفاع پله

ارتفاع پله به فاصله عمودی بین دو کف­ پله گفته می‌شود. عواملی مانند کاربرد و نوع ساختمان بر ارتفاع پله تاثیرگذار هستند و به طور معمول بین 12 تا 20 سانتی‌متر محاسبه می‌شود.

3. کف­ پله

قسمتی از پله که پا روی آن قرار می‌گیرد، کف­ پله نامیده می‌شود. برای شمارش کف­ پله میبایست تعداد کل پله را منهای یک ­کنیم. کف ­پله از لحاظ اندازه­ عرض از 22 تا 40 سانتی‌متر ساخته می­‌شود.

4. شیب پله

هرچه ارتفاع پله کمتر باشد و کف پله عرض بیشتری داشته باشد، شیب پله کمتر خواهد بود و هرچه ارتفاع پله بیشتر و عرض کف ­پله کمتر باشد، شیب نیز بیشتر می‌شود.

5. طول کف­ پله

اگر تمامی کف­ پله‌ها را با هم جمع کنیم، طول پله محسوب می‌شود.

6. گونه پله

سطوحی که کنار پله هستند، گونه پله نامیده می‌شود.

7. عرض پله

عرض پله به فاصله بین دو گونه پله گفته می‌­شود و معمولا 110 سانتی‌متر است، البته اندازه دقیق آن به مواردی همچون کاربری ساختمان بستگی دارد.

شناسایی اصول نصب پله

نصب پله هایی که کف پله و پیشانی آن‌ها از سنگ پلاک ساخته شده‌است، باید اقداماتی همچون زیرسازی، نصب سنگ پله ها، کنترل تراز بودن طول و دادن شیب لازم عرض کف پله، ثابت کردن موقت با ملات گچ تیز و در نهایت محکم کردن سنگ پله با استفاده از دوغاب ماسه و سیمان صورت گیرد.

آشنایی با ستون فلزی

زیرسازی پله

زیرسازی پله پیش از نصب سنگ پله‌های آزاد که در خارج از ساختمان اجرا می‌شوند و یا پله هایی که از تیرآهن ساخته شده اند، زیرسازی اولین پله با در نظر گرفتن طول پله و آجرچینی صورت می‌گیرد. آجرچینی انجام شده با استفاده از آجرهای مرغوب و ملات ماسه و سیمان با عیار بالا انجام می شود.

مراحل نصب پله

• ثابت کردن سنگ پیشانی پله با استفاده از گچ تیز

• در این حالت میبایست ملات گچ تیز آماده شده و در قسمت جلوی پله زده شود

• نصب پله در نقشه راه پله

• دوغاب ریزی پشت سنگ پلاک پیشانی پله

• دوغاب ماسه و سیمان با عیار زیاد و نسبت 1 به 3 آماده شده و در چند مرحله در پشت سنگ ریخته می شود

• دوغاب ریزی پله

• نصب سنگ کف پله بر روی سنگ پیشانی پله

بعد از انجام مرحله دوغاب ریزی، سنگ پیشانی پله آماده گردیده و بر روی زیرسازی قرار می گیرد. سنگ کف پله با رعایت آب چکان در محل خود قرار گرفته و تراز بودن طول و دادن شیب لازم عرض کف پله کنترل می شود.

سخن پایانی

در این مطلب به چگونگی طراحی باکس راه­ پله، اجزای آن، انواع راه پله، استاندارد ساخت و اصول طراحی و نصب آن پرداختیم؛ در صورت وجود ابهام و هرگونه سوال می‌توانید با مشاوران ما در تماس باشید.